غوغای تقلب در انتخابات پارلمانی افغانستان متأسفانه از همان ساعات آغازین روز برگزاری انتخابات بر سر زبان ها افتاد. هرچند تصور می شد که شاید اغلب این سر و صداها در مورد انتخابات بیشتر بازتاب دهنده نگاه پرسشگر و بی اعتماد مردم نسبت به انتخابات باشد، تا موارد واقعی ای از تقلب و تخلف انتخاباتی، اما گزارشاتی که از سوی ناظرین و نهادهای نظارت کننده انتخابات داده شد نشان داد که موارد تقلبات گسترده بوده است. پسان تر شمار شکایاتی که به کمیسیون ر سیدگی به شکایات انتخاباتی رسید، ادعای تقلبات را رسمیت داد و به یک موضوع قابل بررسی و نیازمند رسیدگی تبدیل کرد.
داستان تقلب در حالی هر روز بیشتر می شود که هنوز نتیجه انتخابات معلوم نیست و قرار گفته کمیسیون انتخابات، پیش از حدود یک و نیم ماه دیگر نتیجه نهایی منتشر نخواهد شد. این مدت با نگرانی ها و بی اعتمادی هایی که غوغای تقلب ایجاد کرده است، بسیار طولانی است، زیرا از یک سو نگرانی های به وجود آمده تنها با اعلان نتایج انتخابات رفع خواهد شد، و از سوی دیگر هرچه اعلان نتایج دیرتر صورت بگیرد بر بی اعتمادی و نگرانی مردم بیشتر افزوده خواهد شد.
اما آیا مقامات مسئول انتخابات به حفظ و تقویت اعتماد مردم نسبت به انتخابات، و تبع آن، اعتماد مردم نسبت به ارگان های مرتبط با انتخابات و حتا نسبت به دولت افغانستان، خواهند اندیشید یا نه؟ پاسخ این پرسش مستقیماً مرتبط است با پاسخ به پرسش تقلب و شیوه های برخورد با تقلباتی که اتفاق افتاده است.
کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی؛ مخاطب پرسش های مردم:
پرسش از تقلب در انتخابات پارلمانی حالا بیشتر متوجه کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی است تا کمیسیون انتخابات، زیرا مسئولیت کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی رسیدگی به موارد تقلبات و تخلفاتی است که در جریان انتخابات و یا در جریان شمارش آرا اتفاق افتاده و رسماً در این کمیسیون ثبت و درج می گردد و مردم انتظار دارند که این نهاد بتواند نواقص و تقلبات پیش آمده در جریان انتخابات را به طور عادلانه و بی طرفانه بررسی و، در صورت امکان، جبران کند.
کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی برای مردم هنوز هم در میدان تجربه و امتحان قرار دارد و در این میدان باید هم توانایی و موثریت، و هم استقلال و بی طرفی خود را اثبات کند.
تجربه و توانایی این کمیسیون در انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته سابقه و پیش زمینه گریزناپذیر فعالیت های آن برای مردم است. هرچند مسئولین فعلی این کمیسیون خود را از عملکردهای کمسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی سال گذشته جدا می انگارند و نمی خواهند کار شان با پس زمینه کار کمیسیون سال گذشته ارزیابی و پیش بینی شود، ولی این تفکیک برای مردم بسیار مشکل خواهد بود. سال گذشته کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی نتوانست رضایت مردم را در مورد شکایات شان از تقلبات اتفاق افتاده در انتخابات ریاست جمهوری جلب کند. از جانب دیگر این کمیسیون نیز، مثل کمیسیون انتخابات با شایبهی برخورد جانبدارانه و غیرعادلانه مواجه است و مردم به عملکرد مسئولانه و قانونمند آن زیاد امیدوار نیستند، مخصوصاً که اعضای آن توسط رییس جمهور منصوب می شوند.
بنابراین کمیسیون انتخابات با یک پیش فرض منفی مواجه است و با این پیش فرض منفی اگر اشکال و عملکرد نادقیق و غیرمسئولانهای ازش سربزند بازتاب چند برابر خواهد یافت.
علاوه براین ها، کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی، با مشکلات دیگری نیز مواجه است. مثلاً آیا این کمیسیون می تواند موارد پرشمار شکایات رسیده را اثبات و فیصله کند؟ دیگر اینکه آیا حکم مقتضی در مورد تقلبات و تخلفات اجرا و تطبیق خواهد شد؟
ضرورت شفافیت:
یکی از کارهایی که می تواند اعتماد مردم را نسبت به این کمیسیون جلب کند، اطلاع رسانی و پاسخ دهی مسئولانه و شفاف به پرسش های مردم است. به نظر می رسد یکی از مشکلات اصلی کمیسیون انتخابات در همین زمینه بود که در مورد اشکالات پیش آمده پاسخ های شفاف به مردم نمی داد و مردم را با سخنان چند پهلو و متناقض سرگردان می ساخت. مثلاً در مورد مسدود شدن مراکز رای دهی در مناطق امن جواب کمیسیون انتخابات مشخص و روشن نبود. همینطور در مورد پاک شدن رنگ ناخن رای دهندگان.
اما آیا کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی می تواند با مردم برخورد شفاف داشته باشد؟ بدگمانی هایی در این زمینه وجود دارد که گاهی توسط مسئولین این کمیسیون ایجاد می شود. مثلاً آقای احمد ضیا رفعت، سخنگوی کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی، در بخش دری رادیو بی بی سی گفت که کمبود اوراق رای دهی در محلات رای دهی به معنای آن است که در آن محلات تقلب شده و صندوق ها بدون شرکت مردم پر شده اند. استدلال او این بود که کمیسیون انتخابات ارزیابی کرده است که هر رای دهنده کم تر از یک و نیم دقیقه ضرورت دارد تا رای دهد. و برای هر محل رای دهی نیز 600 برگه تخصیص داده شده است. بنابراین حدود ده ساعت ضرورت است تا این 600 برگه به صندوق ریخته شود.
به نظر می رسد این سخن آشکارا یک غلط اندازی مغشوش کننده در بین مردم است، زیرا محاسبه سخنگوی کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی چنین بوده است که هر فرد رای دهنده یک و نیم دقیقه را به خود اختصاص می دهد تا نوبت نفر بعدی برسد. او فراموش می کند که در همان یک و نیم دقیقه چندین نفر همزمان وارد محل رای دهی می شوند و به دنبال هم مراحل رای دهی را طی می کنند و از محل خارج می شوند. وقتی تصور کنیم که مثلاً چهار نفر به دنبال هم این مراحل را در حدود یک و نیم دقیقه طی می کنند، مشخص می شود که 600 برگه کم تر از چهار ساعت وقت خواهد گرفت.
به نظر نمی رسد که یک نهاد مسئول این نکته را متوجه نشود. بنابراین سخن سخنگوی کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی نه تنها غیرمسئولانه است، بلکه حتا جانبدارانه نیز به نظر می رسد. زیرا این نهاد به جای اینکه به شکایات شهروندانی که از حق رای دهی محروم شده اند گوش بسپارد و رسیدگی کند، اتهام تقلب را نیز بر آن مناطق وارد می سازد. نباید فراموش کرد که مشکل کمبود اوراق رای دهی در یکی دو محل رای دهی اتفاق نیافتاده است که بتوان با ادعای وقوع تقلب آن را رفع کرد، بلکه در اکثر مناطقی که شاهد مشارکت پرشور مردم بوده است، این مشکل اتفاق افتاده است. آیا در تمام این مناطق صندوق ها بدون رای دهی پر شده اند؟
این گونه موارد می تواند اعتماد مردم را نسبت به کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی نیز مخدوش سازد و بی طرفی و استقلال آن را زیر سوال ببرد. مسئولین کمیسیون شکایات انتخاباتی فراموش نکنند که نقش و عملکرد آنان در تأمین مشروعیت انتخابات، جلب اعتماد مردم و پذیرش نتایج انتخابات توسط مردم بسیار برجسته است. در واقع این نهاد نقش امین مردم را در انتخابات به عهده دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر